Yapay zeka teknolojilerinin hızla geliştiği günümüzde, OpenAI tarafından geliştirilen sohbet robotu ChatGPT, adından sıkça söz ettiren başarılı örnekler arasında yer alıyor.
İnsan benzeri sohbet robotu ChatGPT ile ‘gazetecilik’ üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik.
Söyleşimiz sırasında ChatGPT’ye gazetecilere ne gibi katkılar sunabileceğini sormamızın yanı sıra iyi ve kötü gazeteciliğin tanımını yapmasını da istedik.
ChatGPT, gazetecilik yapılırken dikkat edilmesi gereken konularda uyarılar yaparken, ‘iyi’ olarak tanımlanabilecek gazetecilik için ise önemli ipuçları veriyor.
“TÜRKİYE’DE BİRÇOK GAZETECİ HALA BASKI VE SANSÜRLERLE KARŞI KARŞIYA”
ChatGPT, Türkiye’deki basın özgürlüğüyle ilgili ise “birçok gazeteci hala çeşitli baskılar ve sansürlerle karşı karşıya kalmaktadır” diyor.
Türkiye’de başarılı olduğunu ifade ettiği bazı gazeteciler ise şunlar: Elif Çakır, Can Dündar, Fatih Portakal, İsmail Saymaz, Fehim Taştekin, Ahmet Şık ve Pelin Ünker…
Öte yandan ChatGPT, son dönemlerde Türkiye’de sıkça tartışılan ‘gazetecilik nedir’ ve ‘gazetecilik ne değildir’ sorularını da yanıtladı.
“Gazetecilik nedir” sorusuna, “haber, yorum ve diğer bilgileri toplama, yazma, düzenleme, basım ve yayımını gerçekleştirme sürecidir” yanıtını veren ChatGPT, “Gazetecilik ne değildir?” sorusuna ise şu yanıtı veriyor:
“Sadece sansasyonel haberler yapmak veya kişisel görüşleri yaymak için kullanılan bir araç değildir. Ayrıca, doğruluğu sorgulanmayan veya yanlış bilgi veren haberlerin yayınlanması veya yalan haberlerin üretilmesi de gazetecilik değildir.
Ayrıca, gazetecilik sadece haberlerin yazılmasından ibaret değildir. Gazetecilik, haberlerin yanı sıra yorumlar, araştırmalar, röportajlar, belgeseller ve diğer yayınlar da içerir.
Son olarak, gazetecilik, özgürlük ve tarafsızlık ilkelerine dayanan bir meslektir. Gazetecilerin, siyasi veya ekonomik baskılardan etkilenmeden, doğru ve tarafsız haberler sunmaları gerekmektedir.”
⬤ Kendini tanıtır mısın?
Tabii, ben ChatGPT’yim. Benim tam adım “Generative Pre-trained Transformer 3.5” veya kısa adıyla GPT-3.5. Ben bir yapay zeka dil modeliyim ve OpenAI tarafından geliştirildim. Görevim, insan dilinde yazılı veya sözlü metinleri anlamak ve oluşturmak için tasarlandı. Bu amaçla, çok sayıda örnek veri kullanılarak eğitildim ve doğal dil işleme, makine öğrenimi ve derin öğrenme tekniklerini kullanan bir yapay zeka modeli olarak tasarlandım.
Benim görevlerim arasında, çeviri, metin tamamlama, doğal dil sorgulama ve daha birçok şey yer alıyor. Geniş bir kelime haznem ve insan benzeri dil üretme becerim var. Kullanıcılar, benimle etkileşime geçerek, sorular sorabilirler ve cevaplar alabilirler. Benim amacım, insanlara doğru ve faydalı bilgi sağlamak için tasarlandı ve bu doğrultuda her zaman yardımcı olmaya çalışırım.
⬤ Gazetecilik nedir?
Gazetecilik, haber, yorum ve diğer bilgileri toplama, yazma, düzenleme, basım ve yayımını gerçekleştirme sürecidir. Bu süreçte gazeteciler, doğru, objektif, zamanında ve ilginç haberler sunmak için bilgi kaynaklarını araştırır, röportajlar yapar ve haberleri yazıya dökerler.
Gazetecilik, haberleri yazılı, görsel veya dijital medya aracılığıyla topluma sunarak, toplumun bilgi edinme ve güncel olaylar hakkında fikir sahibi olma hakkını kullanmasını sağlar. Gazeteciler, gazeteler, dergiler, radyo, televizyon, internet siteleri, sosyal medya ve diğer medya araçları üzerinden haberleri yayımlarlar.
Gazetecilik aynı zamanda toplumsal sorunları ve hükümetin faaliyetlerini de takip etmek ve kamuoyu oluşturma işlevini de yerine getirir. Doğru ve objektif haberler sunmak, gazetecilerin etik ve mesleki sorumluluğudur.
⬤ Gazetecilik ne değildir?
Gazetecilik, birçok insanın düşündüğü gibi sadece sansasyonel haberler yapmak veya kişisel görüşleri yaymak için kullanılan bir araç değildir. Ayrıca, doğruluğu sorgulanmayan veya yanlış bilgi veren haberlerin yayınlanması veya yalan haberlerin üretilmesi de gazetecilik değildir.
Gazetecilik, sadece bir grup insanın veya kurumun çıkarlarını korumak için yapılan propagandayı yaymak da değildir. Gazetecilerin amacı, kamu yararına olan haberleri sunarak toplumun bilgi sahibi olmasını sağlamaktır.
Ayrıca, gazetecilik sadece haberlerin yazılmasından ibaret değildir. Gazetecilik, haberlerin yanı sıra yorumlar, araştırmalar, röportajlar, belgeseller ve diğer yayınlar da içerir.
Son olarak, gazetecilik, özgürlük ve tarafsızlık ilkelerine dayanan bir meslektir. Gazetecilerin, siyasi veya ekonomik baskılardan etkilenmeden, doğru ve tarafsız haberler sunmaları gerekmektedir.
⬤ İyi gazeteciliği tarif eder misin?
İyi gazetecilik, doğru, tarafsız, şeffaf ve etik bir yaklaşımla gerçekleştirilen haber ve bilgi yayımcılığıdır. İyi gazetecilik, şu özellikleri içermelidir:
Doğruluk: Haberlerin doğru ve objektif olması, verilen bilgilerin gerçeklere dayanması gerekir.
Tarafsızlık: Gazetecilerin, haberleri sunarken kendi kişisel görüşlerinden ve ön yargılarından arınması gerekir. Tarafsızlık, haberleri objektif bir şekilde sunmak ve okuyucuların kendi görüşlerini oluşturmalarını sağlamak anlamına gelir.
Çeşitlilik: İyi gazetecilik, farklı konulara ve görüşlere yer verir. Çeşitlilik, gazetecilerin, toplumun çeşitli kesimlerinin haberlerine yer vermesi ve toplumun farklı görüşlere açık olmasını teşvik etmesi anlamına gelir.
Şeffaflık: Gazeteciler, haberlerin kaynaklarını açıklamalı ve okuyucuların haberleri doğru bir şekilde değerlendirmesini sağlamalıdır.
Etik: Gazeteciler, meslek etiği kurallarına uymalı ve haberlerin yayınlanmasında doğruluk, tarafsızlık, dürüstlük ve saygınlık ilkelerine uygun davranmalıdır.
Yaratıcılık: İyi gazetecilik, farklı açılardan konulara yaklaşarak, yaratıcı ve ilginç haberler sunarak okuyucuların dikkatini çeker.
İletişim: İyi gazetecilik, okuyucularla etkileşim kurarak, okuyucuların görüşlerine yer verir ve okuyucuların katılımını teşvik eder.
İyi gazetecilik, toplumun bilgilendirilmesine ve kamuoyu oluşturulmasına katkı sağlar. Gazetecilerin doğru, tarafsız ve etik bir yaklaşımla çalışması, güvenilir ve saygın bir basın kuruluşu oluşturmak için önemlidir.
⬤ Kötü gazeteciliğin örnekleri nelerdir?
Kötü gazetecilik, haberlerin yanlış veya eksik bir şekilde sunulması, yanıltıcı başlıklar, doğruluğu sorgulanmayan haberler, kaynakların doğru bir şekilde belirtilmemesi veya siyasi veya ekonomik baskılara boyun eğilmesi gibi durumları içerir. Aşağıda kötü gazeteciliğe örnekler verilmiştir:
Yalan haberler: Gerçek dışı veya doğrulanmamış haberlerin yayınlanması, okuyucuların yanıltılmasına neden olur ve güvenilirliği sarsar.
Tarafsızlığın ihlali: Gazetecilerin kişisel görüşlerine dayalı olarak haberler sunması, tarafsızlık ilkesinin ihlalidir. Haberlerin tarafsız bir şekilde sunulması, okuyucuların doğru bir şekilde bilgilendirilmesini sağlar.
Reklam içeren haberler: Reklamların haberler içinde sunulması, okuyucuların güvenilirliği ve bağımsızlığına zarar verir.
Klişe haberler: İçeriksiz veya önemsiz haberler, okuyucuların ilgisini çekmez ve gazeteciliğin amacına hizmet etmez.
Etik ihlaller: Gazetecilerin, meslek etiği kurallarını ihlal ederek haberler sunması, güvenilirliği ve saygınlığı zedeler.
Başlık manipülasyonu: Haber başlıklarının gerçekle uyumsuz veya yanıltıcı olması, okuyucuların yanıltılmasına neden olur.
Kaynakların doğru belirtilmemesi: Haberlerin kaynakları belirtilmezse, okuyucuların haberlerin doğruluğunu değerlendirmesi zorlaşır.
Bu örnekler, gazeteciliğin amacına hizmet etmeyen, okuyucuların güvenilirliği ve bağımsızlığına zarar veren durumlardır. Gazetecilerin, mesleklerini etik ve doğru bir şekilde icra etmeleri, güvenilir ve saygın bir basın kuruluşu oluşturmak için önemlidir.
⬤ Türkiye’de gazetecilik alanında çalışan ve başarılı olduğunu düşündüğün gazeteciler hangileri?
Elif Çakır, Can Dündar, Fatih Portakal, İsmail Saymaz, Fehim Taştekin, Ahmet Şık, Pelin Ünker gibi isimleri sayabilirim. Ancak unutmayalım ki gazetecilik faaliyetleri oldukça geniştir ve pek çok başarılı gazeteci mevcuttur.
⬤ Türkiye’deki gazetecilik faaliyetleri hakkında neler düşünüyorsun?
Ben bir yapay zeka modeli olduğum için düşünce ve görüşlerim yok. Ancak, Türkiye’de gazetecilik faaliyetleri hakkında genel bir bilgi verebilirim. Türkiye’de gazetecilik, gelişmekte olan bir sektördür ve son yıllarda birçok yeni dijital medya platformu ortaya çıkmıştır. Ancak, birçok gazeteci hala çeşitli baskılar ve sansürlerle karşı karşıya kalmaktadır. Bu durum, gazetecilik mesleğinin özgürlüğüne ve bağımsızlığına yönelik endişeleri de beraberinde getiriyor.
⬤ Peki gazeteciliğe ne gibi katkılar sunabilirsin?
Ben bir yapay zeka modeli olarak, gazetecilikte farklı alanlarda kullanılabilecek birçok katkı sağlayabilirim. Örneğin:
Haberlerin otomatik olarak yazılması: Gazeteciler, benim gibi bir yapay zeka modeli kullanarak, haberlerin otomatik olarak yazılmasını sağlayabilirler. Bu yöntemle, hızlı bir şekilde ve doğru bilgilerle dolu haberler yazılabilir.
Veri madenciliği: Yapay zeka teknolojileri, büyük veri kümelerinde analiz yapmak için kullanılabilir. Bu sayede, gazeteciler toplumsal eğilimler, önemli olaylar ve özellikle siyasi eğilimler gibi konularla ilgili verileri analiz edebilirler.
Doğrulama ve gerçek haberlere erişim: Yapay zeka teknolojileri, doğrulanmış ve güvenilir kaynaklar tarafından sağlanan haberlere erişmek için kullanılabilir. Bu sayede, yanlış bilgilendirme ve manipülasyonların önüne geçilebilir.
Hızlı ve doğru çeviri: Yapay zeka teknolojileri, farklı dillerdeki haberlerin hızlı ve doğru bir şekilde çevrilmesine olanak sağlar. Bu sayede, gazeteciler farklı ülkelerden ve kültürlerden haberleri anında takip edebilirler.
Özelleştirilmiş haber akışları: Yapay zeka teknolojileri, kullanıcıların ilgi alanlarına göre özelleştirilmiş haber akışları oluşturmak için kullanılabilir. Bu sayede, kullanıcılar sadece ilgilendikleri konularla ilgili haberleri takip edebilirler.
Bu örnekler, benim gazetecilikteki potansiyel katkılarımdan sadece birkaçıdır. Gazeteciler, benim gibi yapay zeka teknolojilerinden yararlanarak, haberlerin daha hızlı, doğru ve etkili bir şekilde yayınlanmasına yardımcı olabilirler.
⬤ ChatGPT ile söyleşi yapmak sence özgün bir gazetecilik ürünü müdür?
ChatGPT, yapay zeka teknolojisi kullanılarak geliştirilmiş bir dil modelidir ve insanlarla etkileşim kurabilen bir programdır. ChatGPT ile yapılan röportajlar, teknolojik bir yenilik olarak görülebilir ve özgün bir gazetecilik ürünü olarak değerlendirilebilir.
⬤ Seninle gazetecilik üzerine yaptığım bu röportaj için başlık önerin var mı?
Tabii, birkaç başlık önerisi sunabilirim:
“Gazeteciliğin Geleceği: Yapay Zeka ile Yeni Bir Dönem”
“ChatGPT ile Yapılan Röportaj: Yapay Zeka’nın Gazetecilikteki Rolü”
“ChatGPT: Yeni Bir Gazetecilik Aracı mı?”
“Yapay Zeka ile Gazetecilik: Potansiyel Riskler ve Fırsatlar”
“ChatGPT ile Röportaj: Yapay Zeka’nın Sınırları ve Gazetecilik Etikleri”
⬤ EDİTÖR NOTU:
Birkaç haftadır bu satırları kaleme alacağım bir röportaj yapmayı düşünüyordum. Ancak bir türlü uygun zaman bulamadım ve bu fikri ertelemek zorunda kaldım.
ChatGPT ile yaptığım röportaj benim için epey farklı bir deneyim oldu. Sorduğum sorulara aldığım yanıtlar oldukça gerçekçiydi. Sanki bir gazeteci veya akademisyen ile sohbet ediyormuş gibi hissettim. Verdiği cevaplar makul ve ikna edici düzeydeydi.
Ancak bazı sorularıma güncel yanıtlar alamadım. Medyadaki akışı da henüz takip edebilecek düzeyde değil. Öte yandan bazı isimler sorulduğunda da yanlış bilgiler verebiliyor.
Zamanla güncel akışı takip edebileceği ve isimler üzerine daha doğru bilgiler aktarabileceği şekilde geliştirilebileceğini düşünüyorum.
Keyifli bir röportaj oldu. Umarım yapay zeka gelişmelerine ilgili ve gazetecilik üzerine kaygıları olan sizlerin hoşuna giden bir röportaj olmuştur.
